พญาสัตบรรณ

วงศ์ : Apocynaceae
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Alstonia scholaris (L.) R. Br.
ชื่อสามัญ : Devil tree, White cheesewood, Devil bark, Dita bark, Black board tree
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่นๆ : หัสบัน, สัตบรรณ, สัตตบรรณ, จะบัน, บะซา, ปูลา, ปูแล, ตีนเป็ด, ตีนเป็ดขาว, ตีนเป็ดไทย, ต้นตีนเป็ด

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ลำต้นเป็นพูพอน เปลือกสีเทาดำ มียางสีขาว
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกเป็นวงรอบๆ ข้อ แผ่นใบเป็นรูปไข่กลับ ปลายใบมนเว้าเข้าเล็กน้อย เส้นใบถี่ขนานกัน
ดอก : ออกดอกเป็นกระจุกช่อใหญ่สีขาวที่ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกออกซ้อนกันเหมือนฉัตรประมาณ 2–3 ชั้น กลีบรองดอกมีขนาดเล็ก มีขนสีขาวอมเหลืองนวล กลิ่นหอม
ผล : เป็นฝักยาวเหมือนถั่วฝักยาว เมื่อแก่จัดจะแตกเป็น 2 ซีก มีเมล็ดจำนวนมาก ลักษณะเมล็ดเป็นรูปขนานแบนๆ
การขยายพันธุ์  : วิธีการเพาะเมล็ดและการปักชำ

สรรพคุณ

1. เปลือกต้นมีรสขม ใช้เป็นยาขมช่วยให้เจริญอาหาร (เปลือกต้น)

2. เปลือกต้นสัตบรรณมีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคเบาหวาน (เปลือกต้น)

3. น้ำยางจากต้นใช้หยอดหูแก้อาการปวดหูได้ (ยาง)

4. น้ำยางจากต้นใช้อุดฟันเพื่อแก้อาการปวดฟันได้ (ยาง)

5. ใบอ่อนใช้ชงดื่ม ช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟันหรือโรคลักปิดลักเปิดได้ (ใบ)

6. เปลือกต้นใช้แก้หวัด แก้อาการไอ รักษาหลอดลมอักเสบ (เปลือกต้น)

7. ช่วยแก้ไข้ (เปลือกต้น,ใบ)

8. ดอกช่วยแก้ไข้เหนือ ไข้ตัวร้อน (ดอก)

9. เปลือกต้นต้มน้ำดื่ม สรรพคุณช่วยรักษาโรคมาลาเรีย (เปลือกต้น)

10. ช่วยแก้โลหิตพิการ (ดอก)

11. ช่วยรักษาโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรังได้ (ใบ)

12. เปลือกต้นพญาสัตบรรณช่วยรักษาโรคบิด ท้องร่วง ท้องเดินเรื้อรัง โรคลำไส้และลำไส้ติดเชื้อ (เปลือกต้น)

13. เปลือกต้นใช้เป็นยาสมานลำไส้ได้ (เปลือกต้น)

14. ช่วยบำรุงกระเพาะ (ยาง)

15. กระพี้มีสรรพคุณช่วยขับผายลม (กระพี้)

16. ช่วยขับพยาธิไส้เดือน (เปลือกต้น)

17. ช่วยขับน้ำเหลืองเสีย (เปลือกต้น)

18. ช่วยขับระดูของสตรี (เปลือกต้น)

19. ช่วยขับน้ำนม (เปลือกต้น)

20. ใบใช้พอกเพื่อดับพิษต่าง ๆ ได้ (ใบ)

21. ในประเทศอินเดียมีการใช้ใบและยางสีขาวในการนำมาใช้รักษาแผล แผลเปื่อย และอาการปวดข้อ (ใบ, ยาง)

22. ยางใช้รักษาแผลที่เป็นตุ่มหนอง ช่วยทำให้แผลแห้งเร็ว (ยาง)

23. เปลือกต้นใช้ต้มน้ำอาบ ช่วยรักษาผดผื่นคัน (เปลือกต้น)

---

---

แหล่งที่มาของภาพ
https://img.kapook.com/u/2018/Jarosphan/Home/Garden/161455/03.jpg
https://via1sideffects.com/wp-content/uploads/2019/10/ต้นตีนเป็ด-หรือ-พญาสัตบรรณ.jpg
https://img.kapook.com/u/2018/Jarosphan/Home/Garden/161455/04.jpg
https://img.kapook.com/u/2018/Jarosphan/Home/Garden/161455/01.jpg
https://sattabun.files.wordpress.com/2014/12/biodiversity-127628-4.jpg