บอระเพ็ด
วงศ์ : Menispermaceae
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tinospora crispa (L.) Hook. f. & Thomson
ชื่อสามัญ : Heart leaved moonseed
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่นๆ : เจตมูลหนาม, ตัวเจตมูลยานหรือเถาหัวดำ, หางหนู, จุ่งจิงหรือเครือเขาฮอ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : ไม้เถา ลำต้นเนื้ออ่อนเลื้อยพาดพันไปตามต้นไม้อื่น ลักษณะเถากลมโตขนาดนิ้วมือ มีไส้เป็นเส้นยาว มีเปลือกหุ้มเถาเป็นตุ่มเล็กๆ กลมๆ ตลอดเถาสีเทาอมดำเปลือกสามารถลอกออกได้ ยางมีรสขมจัด
ใบ : เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบรูปไข่หรือรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลมมีลักษณะคล้ายใบพลู หรือใบโพธิ์ หรือบอระเพ็ดพุงช้างโตขนาดเท่าฝ่ามือ โคนเว้าเป็นใบรูปหัวใจ เส้นแขนงใบมองเห็นชัดเจน แผ่นใบสีเขียว
ดอก : ออกเป็นช่อขนาดเล็กมาก ตามซอกใบ สีเขียวอมเหลือง ดอกแยกเพศอยู่คนละช่อ
ผล : ลักษณะรูปทรงค่อนข้างกลม สีเหลืองหรือสีแดง
การขยายพันธุ์ : การเพาะเมล็ด และการปักชำกิ่ง การเพาะเมล็ดนั้นจะต้องใช้เมล็ดจากผลที่สุกจัด ผลมีสีเหลืองเข้ม ยิ่งเป็นผลที่ร่วงแล้วยิ่งดี จากนั้น นำผลมาตากแดดให้แห้ง นาน 15-20 วัน และเก็บไว้ในร่มก่อนจนถึงต้นฤดูฝนจึงนำออกมาเพาะในถุงเพาะชำหรือใช้หยอดปลูกตามจุดที่ต้องการ การปลูกด้วยเมล็ดนี้ จะได้เครือบอระเพ็ดที่ใหญ่ยาวมากกว่าการปักชำ การปักชำเถา เป็นวิธีหนึ่งที่สะดวกรวดเร็ว ด้วยการตัดเถาบอระเพ็ดที่แก่จัด เถามีอายุตั้งแต่ 1 ปี ขึ้นไป ตัดเถายาว 20-30 เซนติเมตร หลังจากนั้น ค่อยนำลงปักชำในถุงหรือกระถาง วิธีนี้ จะได้ต้นที่งอกใหม่ภายใน 15-30 วัน แต่ลำต้นมักมีเครือไม่ยาวเหมือนการเพาะเมล็ด แต่ไม่แตกต่างกันมากนัก
สรรพคุณ
- 1. บอระเพ็ดช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส หน้าตาสดชื่น (ใบ)
- 2. มีสารต้านอนุมูลอิสระ มีส่วนช่วยในการชะลอวัย
- 3. ประโยชน์ของบอระเพ็ด ช่วยให้ผมดกหนาขึ้นและอาการผมหงอก ผมร่วงก็จะลดน้อยลง ซึ่งจะได้ผลดีอย่างมากกับผู้ที่มีอาการผมหงอกก่อนวัย หากรับประทานผงบอระเพ็ดวันละ 600 mg. เป็นเวลา 1 เดือน
- 4. แก้อาการคันหนังศีรษะ รังแค ชันนะตุ
- 5. ใช้แก้อาการกระหายน้ำ (เถา, ต้น)
- 6. ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย (ต้น, ใบ)
- 7. บอระเพ็ดสรรพคุณใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ราก, ต้น, ใบ) ด้วยการใช้บอระเพ็ด / เมล็ดข่อย / หัวแห้วหมู / เมล็ดพริกไทย / เปลือกต้นทิ้งถ่อน / เปลือกต้นตะโกนา ในสัดส่วนเท่ากันนำมาบดเป็นผง ปั้นเป็นยาลูกกลอนเท่าปลายนิ้วก้อย รับประทานก่อนนอนครั้งละ 2-3 เม็ด หรือจะนำเถาบอระเพ็ดมาหั่นตากแห้งแล้วนำมาบดให้เป็นผงปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้
- 8. ช่วยให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง เสริมสร้างภูมิต้านทาน (ราก)
- 9. บอระเพ็ดลดความอ้วน (ใบ)
- 10. ใช้รักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือด (ราก)
- 11. บอระเพ็ดช่วยรักษาโรคเบาหวาน ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ด้วยการใช้เถาสดที่โตเต็มที่ตากแห้งแล้วบดเป็นผง นำมาชงน้ำร้อนดื่มครั้งละ 1 ช้อน เช้าและเย็น (เถาสด, ทุกส่วน)
- 12. มีสารลดความดันโลหิต ได้แก่ อะดีโนซีน(adenosine), ซาลโซลีนอล(salsolinol), ไฮเจนนามีน (higenamine) (ต้น)
- 13. แก้โรคดีซ่าน (ทุกส่วน)
- 14. ช่วยรักษาอาการโลหิตคั่งในสมอง (ใบ)
- 15. ช่วยให้เจริญอาหาร (ราก, ต้น)
- 16. แก้อาการร้อนใน (เถา, ต้น)
- 17. สรรพคุณบอระเพ็ดช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย (ราก)
- 18. ช่วยขับเหงื่อ (เถา)
- 19. ช่วยฆ่าแมลงในหู (เถา)
- 20. แก้รำมะนาด (เถา)
- 21. แก้ไข้เหนือ ไข้สันนิบาต ไข้พิษ ไข้จับสั่น (ราก, ต้น, ใบ)
- 22. ใช้ถอนพิษไข้ (ราก)
- 23. ใช้เป็นยาแก้ไข้ (เถา, ผล) ด้วยการใช้เถาสดประมาณ 30 กรัม นำมาตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือใช้วิธีต้มเคี่ยว (ใส่น้ำ 3 ส่วน ต้มให้เหลือ 1 ส่วน) แบ่งครั้งละ 2-3 ช้อนโต๊ะ ก่อนอาหารวันละ 2-3 ครั้งเมื่อตอนมีไข้ หรือจะนำเถาบอระเพ็ดมาตากแห้ง บดให้เป็นผง ปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้
- 24. แก้ไข้มาลาเรียด้วยการกินบอระเพ็ดวันละ 2 องคุลีทุกวัน (เถา)
- 25. แก้ไข้เพื่อโลหิต แก้เลือดพิการ (ต้น)
- 26. แก้อาการแทรกซ้อนขณะเป็นไข้ทรพิษ (ต้น)
- 27. ช่วยให้เสียงไพเราะ (ใบ)
- 28. แก้อาการเสมหะเป็นพิษ (ผล)
- 29. ช่วยรักษาฟัน (ทุกส่วน)
- 30. แก้อาการปวดฟัน (เถา)
- 31. แก้สะอึก (ต้น, ผล)
- 32. แก้โรคกระเพาะอาหารด้วยการใช้บอระเพ็ด 5 ส่วน / มะขามเปียก 7 ส่วน / เกลือ 3 ส่วน / น้ำผึ้งพอควร นำมาคลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วรับประทานก่อนอาหาร 3 เวลา
- 33. แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ (ราก)
- 34. รักษาโรคริดสีดวงทวาร (ทุกส่วน)
- 35. รักษาโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ (ทุกส่วน)
- 36. แก้อาการมดลูกเสีย (ราก)
- 37. ช่วยบำรุงน้ำดี (เถา)
- 38. ช่วยขับพยาธิ (ใบ)
- 39. ช่วยฆ่าพยาธิไส้เดือน (เถา)
- 40. ช่วยฆ่าพยาธิในท้อง ในฟัน และในหู (ดอก)
- 41. แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย (ทุกส่วน)
- 42. แก้อาการเกร็ง (ทุกส่วน)
- 43. ดับพิษปวดแสบปวดร้อน (เถา)
- 44. ใช้ล้างแผลที่เกิดจากโรคซิฟิลิส (เถา)
- 45. ช่วยรักษาโรคผิวหนัง (เถา,ใบ)
- 46. รักษาผดผื่นตามร่างกาย (ใบ)
- 47. รักษาบาดทะยัก (ทุกส่วน)
- 48. แก้อาการปวดฝี (ใบ)
- 49. แก้พิษฝีดาษ (ต้น)
- 50. แก้ฝีมดลูด ฝีมุตกิด (ทุกส่วน)
- 51. นำมาแปรรูปเป็นบอระเพ็ดแคปซูล
แหล่งที่มาของภาพ
https://www.naewna.com/uploads/news/source/547574.jpg
https://prayod.com/wp-content/uploads/2019/10/%E0%B8%9A%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B9%87%E0%B8%94.jpg
https://obs.line-scdn.net/0hVwhhHXLlCVhVESKOfSN2D2xHCjdmfRpbMSdYWwl_V2wtck4NbXBCNnYSVjstKU4GOyBPPHVUVjgsdEtcbXM/w644
https://puechkaset.com/wp-content/uploads/2016/07/ดอกบอระเพ็ด.jpg
https://puechkaset.com/wp-content/uploads/2016/07/ลูกบอระเพ็ด.jpg
