นกขมิ้นน้อยธรรมดา
วงศ์ : Aegithinidae
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aegithina tiphia (Linnaeus)1758.
ชื่อสามัญ : Common iora
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่นๆ : นกขมิ้นน้อยสวน
มีชื่อวิทยาศาตร์ว่า Aegithina tiphia ยังไม่ทราบที่มาและความความของชื่อชนิด อาจมาจากคำว่า Tiphys ซึ่งเป็นกัปตันเรือ Argonauts ในนิยายกรีกโบราณที่ลงเรือไปหาขนแกะทองคำ พบครั้งแรกที่ประเทศอินเดีย ทั่วโลกมี 14 ชนิดย่อย ประเทศไทยพบ 3 ชนิดย่อย คือ
- Aegithina tiphia philipi Oustalet ชื่อชนิดย่อยดัดแปลงมาจากชื่อของบุคคลพบครั้งแรกที่ประเทศเวียดนาม
- Aegithina tiphia cambodiana Hall ชื่อชนิดย่อยดัดแปลงจากชื่อสถานที่ที่พบครั้งแรกคือประเทศกัมพูชา
- Aegithina tiphia horizoptera Oberholser ชื่อชนิดย่อยมาจากรากศัพท์ภาษากรีกคือ horiz หรือ orizo แปลว่าแนวนอนหรือกั้นเขต และ pter,-o,=um หรือ pteron แปลว่าปีกหรือขน ความหมายคือ”มีลายที่ปีก” พบครั้งแรกที่ Nias Island ประเทศอินโดนีเซีย
กระจายพันธุ์
ในอินเดีย จีนด้านตะวันตกเฉียงใต้เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หมู่เกาะซุนดาใหญ่ และเกาะปาลาวัน
ลักษณะทั่วไป
เป็นนกขนาดเล็กมาก (15 ซม.) ตัวผู้ลำตัวด้านบนสีเขียว วงรอบเข้าตาสีเหลือง ปีกและหางสีดำ มีลายแถบสีขาวที่ปีก ลำตัวด้านล่างสีเหลือง กระหม่อมและหลังบางตัวเป็นสีดำ ตัวเมียมีสีเขียวแทนที่บริเวณสีดำในตัวผู้ ปีกด้านบนมีลายแถบสีขาว ปีกด้านล่างมีลายแถบสีเหลือง ลำตัวด้านล่างมีลายแต้มสีเขียว
อุปนิสัยและอาหาร
อาศัยอยู่ตามป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าชายเลน ป่ารุ่น ทุ่งโล่ง และสวนผลไม้ตั้งแต่พื้นราบจนกระทั้งความสูง 1,500 เมตรจากระดับน้ำทะเล มักพบอยู่เป็นคู่ แต่อาจพบหลายคู่หากินในบริเวณเดียวกัน มักกระโดดจากกิ่งไม้หนึ่งไปยังอีกกิ่งไม้หนึ่ง บางครั้งพบเกาะทางด้านข้างหรือด้านล่างของกิ่งไม้เพื่อจิกแมลง เป็นนกที่ร้องได้หลายแบบ แต่แบบที่ได้ยินบ่อยที่สุดคือเสียงคล้ายนกหวีด “หวีด-วิด” พยางค์แรกจะยาวมาก ส่วนพยางค์หลังสั้น เสียงร้องมักได้ยินไปไกลและร้องเกือบตลอดทั้งวัน โดยเฉพาะในช่วงฤดูผสมพันธุ์
การผสมพันธุ์
ผสมพันธุ์ในช่วงฤดูร้อนระหว่างเดือนเมษายนถึงเดือนพฤษภาคม ทำรังเป็นรูปถ้วยเล็ก ๆ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6 ซม. อยู่สูงจากพื้นดิน 2-4 เมตร รังอยู่ตามง่ามหรือกิ่งของไม้พุ่มและต้นไม้ขนาดใหญ่ วัสดุที่ใช้ทำรังประกอบด้วยต้นหญ้าและกิ่งไม้เล็ก ๆ โดยเชื่อมกันด้วยใยแมงมุม อาจมีใบหญ้าใบไม้แห้งวางตรงกลางแอ่งเพื่อรองรับไข่
ไข่
รังมีไข่ 2-3 ฟอง ไข่สีขาวแกมชมพูจาง มีลายดอกดวงสีน้ำตาลแกมม่วง ขนาดของไข่โดยเฉลี่ย 13.5x17.5 มม. ทั้งสองเพศช่วยกันทำรัง ฟักไข่ และช่วยกันเลี้ยงดูลูกอ่อนเริ่มฟักไข่ตั้งแต่ออกไข่ฟองแรก ใช้เวลาฟักไข่ประมาณ 14 วัน ลูกนกเมื่อออกจากไข่มาใหม่ ๆ ยังไม่มีขนคลุมร่างกาย และยังช่วยเหลือตนเองไม้ได้ พ่อแม่นกจะใช้เวลาเลี้ยงลูก 9-10 วัน
สถานภาพ
เป็นนกประจำถิ่น พบบ่อยและปริมาณมาก ชนิดย่อย philipi พบทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือบริเวณลุ่มแม่น้ำโขง ชนิดย่อย cambodiana พบทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคกลางบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา และชนิดข่อย horizoptera พบทางภาคกลางด้านตะวันตก ภาคตะวันตก และภาคใต้
กฎหมาย
กฎหมายจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง
ลิงค์ข้อมูลเพิ่มเติม
นกขมิ้นน้อยธรรมดา
แหล่งที่มาของภาพ
https://dktnfe.com/web59/wp-content/uploads/2014/09/commoniora003obi.jpg
https://live.staticflickr.com/4105/5054411011_c70e0f1094_b.jpg
http://oknation.nationtv.tv/blog/home/user_data/album_data/201710/21/54313/images/487288.jpg
