นกบั้งรอกใหญ่
วงศ์ : Cuculidae
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phacophaeus tristis (Lesson) 1830.
ชื่อสามัญ : Green-billed Malkoha
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่นๆ : Greater Green-billed Malkoha, Green-billed Malkoha
นกบั้งรอกใหญ่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Phacophaeus tristis ชื่อชนิดมาจากรากศัพท์ภาษาล คือ trist, -i แปลว่าเศร้า ความหมายคือ “นกที่เราฉุดฉาด (สีแห่งความเศร้า)” พบครั้งแรกที่รัฐเบงกอล ประเทศอินเดีย Howard and Moore (1980) จัดนกบั้งรอกใหญ่ไว้ในสกุล Rhopodytes ขณะที่ Smythies (1986) ถือว่า Rhopodytes เป็นชื่อพ้องของสกุล ทั่วโลกมีนกบั้งรอกใหญ่ 6 ชนิดย่อย ประเทศไทยพบ 2 ชนิดย่อย คือ Phaenicophaeus tristis saliens (Mayr) ชื่อชนิดย่อยมาจากรากศัพท์ภาษาละตินคือ salien, -t แปลว่ากระโดด ความหมายคือ “นกที่มักกระโดดไปมา” พบครั้งแรกที่ประเทศลาว และ Phaenicophaeus tristis longicaudatus Blyth ชื่อชนิดย่อยมาจากรากศัพท์ภาษาละตินคือ long, -i หรือ longus แปลว่ายาว และ caudatus (caud, =a) แปลว่าหาง ความหมายคือ “นกที่มีหางยาว” พบครั้งแรกที่ Maulmain (Moulmein) ประเทศพม่า
กระจายพันธุ์
ในเทือกเขาหิมาลัย จีนตอนใต้ เกาะไหหลำ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเกาะสุมาตรา
ลักษณะทั่วไป
เป็นนกขนาดกลาง (51-56 ซม.) เฉพาะหางยาวประมาณ 37-38 ซม. ซึ่งจัดว่ายาวมาก ปีกแต่ละข้างยาวมากกว่า 14 ซม. ปากสีเขียวอ่อน หนังรอบตาสีแดง ลำตัวด้านบนสีเทาแกมเขียวเข้ม ลำตัวด้านล่างสีเทาอ่อน คอหอยและอกสีจะจางกว่า ท้องเล็กน้อย ปลายขนหางสีขาว ขนหางด้านล่างมลายแถบสีขาว 5 แถบ
อุปนิสัยและอาหาร
อาศัยอยู่ตามป่าทั่วไป เช่น ป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบแล้ง ป่าดงดิบเขา ป่าดงดิบชื้น และป่าชายเลน ตั้งแต่ระดับพื้นราบจนกระทั่งความสูง 1,685 เมตรจากระดับน้ำทะเล ส่วนใหญ่พบอยู่เป็นคู่ตลอดทั้งปี นกบั้งรอกใหญ่เป็นนกที่ชอบอยู่นิ่ง ๆ ไม่ค่อยเคลื่อนไหว ปกติมันเกาะตามกิ่งไม้ที่มีใบแน่นทึบ จึงสังเกตเห็นตัวได้ยาก นอกจากเห็นมันบินในระยะใกล้ ๆ แต่ส่วนใหญ่มันจะกระโดดไปตามกิ่งไม้ด้วยลักษณะคล้ายกระรอก บางครั้งลงมายังพุ่มไม้หรือไม้ พื้นล่างที่มีใบแน่นทึบ อาหาร ได้แก่ ตัวหนอนและแมลง เช่น ตั๊กแตน กิ่งไม้ ตั๊กแตนใบไม้ จักจั่น เป็นต้น นอกจากนี้ยังกิน สัตว์เลื้อยคลานจำพวกกิ้งก่าและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก มันหาอาหารโดยกระโดดตามกิ่งไม้และยอดไม้ เมื่อพบเหยื่อก็ใช้ปากจิกกิน หากเหยื่อมีขนาดใหญ่มันอาจใช้ปากงับเหยื่อจนกระทั่งเหยื่อตาย จากนั้นจึงจิกฉีกเหยื่อกินทีละชิ้น
การผสมพันธุ์
นกบั้งรอกใหญ่ผสมพันธุ์ในช่วงฤดูร้อนต่อฤดูฝนระหว่างเดือนเมษายนถึงเดือนสิงหาคม ซึ่งมักแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องที่ ทำรังตามยอดไม้หรือยอดไผ่ ซึ่งสูงจากพื้นดินประมาณ 3-7 เมตร รังมีขนาดค่อนข้างเล็กเมื่อเทียบกับขนาดตัว รังเป็นรูปถ้วยคล้ายกับรังพวกนกเขา ประกอบด้วยกิ่งไม้ กิ่งไผ่ และเถาวัลย์ มีการสานกันเล็กน้อย แล้วนำใบไม้สดมาวางในแอ่งกลางรังเพื่อรองรับไข่
ไข่
รังมีไข่ 2-4 ฟอง ส่วนใหญ่มี 3 ฟอง ไข่มีรูปร่างค่อนข้างยาว สีขาว มีผงคล้ายผงชอล์กคลุมบางส่วน มีขนาดเฉลี่ย 25.8x33.8 มม. ทั้งสองเพศช่วยกันสร้างรัง ฟักไข่ และเลี้ยงดูลูกอ่อน ลูกนกแรกเกิดยังไม่ลืมตาและไม่มีขนปกคลุม ลำตัว พ่อแม่ต้องกกและเลี้ยงดูจนลูกนกแข็งแรงแล้ว บินได้ดีแล้ว พวกมันจึงจะทิ้งรัง
สถานภาพ
นกบั้งรอกใหญ่เป็นนกประจำถิ่น พบบ่อยและปริมาณปานกลาง ชนิดย่อย saliens พบทางภาคเหนือตอนบนและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนชนิดย่อย longicaudatus พบทั่วประเทศ แต่ไม่พบสองชนิดย่อยในบริเวณเดียวกัน
กฎหมาย
กฎหมายจัดนกบั้งรอกใหญ่ทุกชนิดย่อยเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง
ลิงค์ข้อมูลเพิ่มเติม
นกบั้งรอกใหญ่
แหล่งที่มาของภาพ
https://dktnfe.com/web59/wp-content/uploads/2014/09/greenbilled_malkoha_copy6.jpg
https://download.ams.birds.cornell.edu/api/v1/asset/142510581/1800
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRJ0CJnxYEJHdSb34ghyMTpvesfJkSkPoI95umc1JXx2-_Q8aYD&s
