มะขามป้อม
วงศ์ : PHYLLANTHACEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phyllanthus emblica L.
ชื่อสามัญ : Indian gooseberry
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่น ๆ : มะขามป้อม, กันโตด, กำทวด, มั่งลู่, สันยาส่า
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 8 - 12 เมตร ลำต้นมีลักษณะคดงอ ไม่ตรง เปลือกนอกของลำต้นเป็นสีน้ำตาลอมเทา ส่วนเปลือกในเป็นสีชมพูสด
ใบ : ใบเป็นช่อ เป็นใบเลี้ยงเดี่ยวเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบโค้งมน ขอบใบเรียบ มีสีเขียวอ่อน เรียงชิดติดกันบนก้านใบ
ดอก : มีดอกสีขาวหรือเหลืองอ่อนเล็ก ๆ รวมอยู่บนกิ่งเดียวกัน โดยจะออกดอกประมาณเดือนกันยายน
ผล : มีผลกลม เนื้อหนา สีเขียว ถ้าเป็นผลอ่อนจะมีสีเขียวอ่อน ถ้าเป็นผลแก่จะมีสีเขียวอมเหลือง ค่อนข้างใส ออกน้ำตาลนิด ๆ สามารถกินได้ มีรสฝาด เปรี้ยว ขม และอมหวาน โดยจะออกผลประมาณเดือนพฤศจิกายน-เดือนกุมภาพันธ์
การขยายพันธุ์ :
สรรพคุณ
- 1. นำมาทานหรือคั้นเป็นน้ำดื่มแก้อาการท้องเสีย แก้กระหาย แก้หวัด แก้ไอ ช่วยละลายเสมหะ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยรักษาโรคบิด ช่วยรักษาเลือดออกตามไรฟัน เป็นยาระบาย เป็นยาถ่ายพยาธิ และใช้ล้างตาแก้ตาแดงได้ (ผล)
- 2. นำมาชงน้ำร้อนดื่มแก้หืด แก้อาหารคลื่นไส้ อาเจียน โรคเบาหวาน โรคหอบหืด โรคหลอดลมอักเสบ และนำมาล้างตา ช่วยรักษาโรคตาต่างได้ อีกทั้งถ้าบีบเอาน้ำมันจากเมล็ดมาทาศีรษะสามารถช่วยให้เส้นผมดกดำขึ้นได้ (เมล็ด)
- 3. นำมาต้มน้ำทานแก้โรคบิดและช่วยรักษาอาการฟกช้ำได้ (เปลือก)
- 4. นำมาต้มน้ำแล้วนำไปอมช่วยแก้อาการปวดฟัน แก้ไอ แก้ปวดท้องน้อย และแก้ปวดเมื่อยตามกระดูกได้ (ก้าน)
- 5. นำมาต้มอาบ ช่วยลดไข้ได้ (ใบ)
- 6. ใช้เข้าเครื่องยา ทำเป็นยาเย็นและยาระบายได้ (ดอก)
- 7. นำมาทานช่วยย่อยอาหาร ช่วยขับปัสสาวะ และนำไปหยอดตาแก้อาการตาอักเสบได้ (ยาง)
- 8. สามารถนำมาทานแก้ท้องเสีย แก้ร้อนใน แก้โรคเรื้อน กินเป็นยาลดไข้ ช่วยฟอกเลือด และช่วยลดความดันเลือดลงได้ (ราก)
ประโยชน์
- 1. นิยมนำมารับประทานเพื่อให้สดชื่น ชุ่มคอ แก้กระหาย
- 2. วิตามินซีในมะขามป้อมสามารถดูดซึมได้เร็วกว่าวิตามินซีชนิดเม็ดเป็นอย่างมาก
- 3. ใช้บำรุงผิวหน้าให้ขาวสดใส รักษาฝ้า ด้วยการนำมะขามป้อมมาฝนกับฝาละมีแล้วนำน้ำที่ได้มาทาบริเวณรอยฝ้า
- 4. ช่วยบำรุงสุขภาพผิวพรรณ ชะลอการเกิดริ้วรอย
- 5. ช่วยบำรุงและรักษาเส้นผมให้มีสุขภาพแข็งแรง ผมนุ่มลื่น ป้องกันผมหงอก ด้วยการทอดมะขามป้อมกับน้ำมันมะพร้าว แล้วเอาน้ำมันมาหมักผม
- 6. ช่วยบำรุงและรักษาสายตา
- 7. ช่วยในการบำรุงประสาทและสมอง
- 8. มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
- 9. เป็นผลไม้ที่ช่วงบำรุงร่างกายได้เป็นอย่างดี โดยช่วยบำรุงอวัยวะแทบจะทุกส่วนของร่างกาย
- 10. ช่วยบำรุงโลหิตได้เป็นอย่างดี
- 11. มะขามป้อมมีเป็นยาแก้หวัด แก้ไอ และละลายเสมหะได้อีกด้วย โดยใช้ผลสดประมาณ 30 ผล นำมาคั้นเอาน้ำหรือนำมาต้มทั้งผลแล้วดื่มแทนน้ำ ทั้งนี้ควรเลือกมะขามป้อมที่แก่จัด ผิวออกเหลืองจะได้ผลดีที่สุดในการรักษาอาการไอและหวัด
- 12. ใบสดมะขามป้อมนำมาต้มน้ำอาบ ลดอาการไข้
- 13. มะขามป้อมมีฤทธิ์ในการต่อต้านการเกิดโรคมะเร็ง
- 14. มะขามป้อมเป็นตัวช่วยในการลดคอเลสเตอรอล ลดน้ำตาล ลดไขมันในเลือดได้ด้วย
- 15. ช่วยรักษาและป้องกันการเกิดโรคเลือดออกตามไรฟัน
- 16. ใช้แก้อาการปวดฟันได้ ด้วยการใช้ปมกิ่งก้านต้มกับน้ำแล้วนำมาอมบ้วนปากบ่อย ๆ
- 17. รสเปรี้ยวของมะขามป้อมช่วยในการละลายเสมหะและบำรุงเสียงได้เป็นอย่างดี
- 18. รากแห้งมะขามป้อม นำมาต้มดื่มแก้อาการท้องเสีย ร้อนใน ความดันโลหิต
- 19. ช่วยในการป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน
- 20. ช่วยลดอาการแทรกซ้อนทางตาจากโรคเบาหวานได้อีกด้วย
- 21. มะขามป้อมเป็นส่วนประกอบใช้สำหรับการรักษาและป้องกันไข้หวัดใหญ่ วัณโรค รักษาภาวะของโรคเอดส์
- 22. มะขามป้อมแห้งช่วยรักษาโรคบิด ใช้ล้างตา รักษาตาแดง ตาอักเสบได้
- 23. มะขามป้อมแห้ง เมื่อนำมาผสมน้ำสนิมเหล็กจะช่วยแก้โรคดีซ่านได้
- 24. มะขามป้อมช่วยป้องกันและรักษาโรคความดันโลหิตสูง
- 25. ช่วยรักษาโรคคอตีบ
- 26. ช่วยบำรุงปอด หลอดลม หัวใจ และกระเพาะ
- 27. เมล็ดมะขามป้อมเมื่อนำมาตำเป็นผงชงกับน้ำร้อนดื่ม ช่วยรักษาโรคหอบ หืด หลอดลมอักเสบ อาการคลื่นไส้อาเจียนได้
- 28. ช่วยป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร
- 29. ช่วยป้องกันและรักษาอาการท้องผูก
- 30. ช่วยยับยั้งความเป็นพิษของตับและไตได้
- 31. ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ยาระบาย และยาถ่ายพยาธิ
- 32. ยางจากผลใช้หยอดตาแก้ตาอักเสบ กินเพื่อช่วยในการย่อยอาหารและขับปัสสาวะ
- 33. เปลือกมะขามป้อมสามารถนำมาต้มดื่มแก้โรคบิด
- 34. ช่วยในการปรับประจำเดือนให้มาเป็นปกติ
- 35. ช่วยรักษาอาการไข้ทับระดูได้
- 36. ช่วยรักษาโรคน้ำกัดเท้า ด้วยการใช้เปลือกต้นมะขามป้อมมาตำให้ละเอียด ผสมกับน้ำแล้วชะโลมให้ทั่ว
- 37. ช่วยต่อต้านเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อราได้
- 38. รากสดมะขามป้อมช่วยในการแก้พิษจากการถูกตะขาบกัด
- 39. เปลือกของลำต้นมะขามป้อมใช้รักษาบาดแผล แก้ฟกช้ำได้ ด้วยการนำเปลือกแห้งมาบดเป็นผงแล้วนำมาโรยบริเวณบาดแผล
- 40. ต้นและเปลือกของมะขามป้อมใช้เป็นยาฝาดสมาน
- 41. เมล็ดของมะขามป้อม เมื่อนำมาเผาไฟจนเป็นเถ้าแล้วนำมาผสมกับน้ำพืช นำมาทาแก้ตุ่มคันได้
- 42. มะขามป้อมมีฤทธิ์ช่วยป้องกันกล้ามเนื้อหัวใจตายบางส่วน และช่วยลดไขมันในเลือด ต้านมะเร็งและไวรัส
- 43. ลำต้นมะขามป้อมนั้นเป็นไม้เนื้อแข็ง ทนทาน จึงเหมาะแก่การใช้ทำเครื่องประดับ เสาเข็ม หรือนำมาใช้เป็นเชื้อเพลิง
- 44. ใบแห้ง นำมาย้อมเส้นใย ไหม ขนสัตว์ จะให้สีน้ำตาลเหลือง
- 45. ดอก ใช้เข้าเครื่องยา มีกลิ่นหอม ใช้เป็นยาเย็นและยาระบาย
- 46. นำมาใช้ทำเป็นยาสระผม ช่วยให้ผมดกดำและป้องกันผมหงอกก่อนวัยอีกด้วย
- 47. มะขามป้อมเป็ลผลไม้ที่นำมาแปรรูปได้หลากหลายมาก เช่น อาหารเสริม เครื่องสำอาง ยาแก้ไอ ยาสระผม น้ำมะขามป้อม มะขามป้อมแช่อิ่ม
คำแนะนำ
- 1. ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ควรระมัดระวังในการรับประทานมะขามป้อม
- 2. ควรระวังการใช้ในผู้ที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
- 3. ผู้ที่มีปัญหาเลือดจาง ผู้ที่แน่นท้องบ่อย ๆ และคนขี้หนาว ไม่ควรทานมะขามป้อมในปริมาณมาก ๆ เพราะมะขามป้อมเป็นผลไม้ที่มีฤทธิ์เย็น หากกินเยอะอาจทำให้รู้สึกหนาวหรือมีอุณหภูมิในร่างกายลดลงได้ ดังนั้นผู้ที่มีอาการข้างต้นจึงควรระมัดระวังและควบคุมปริมาณการทานมะขามป้อมให้ดี หรือจะหันไปทานพวกผลไม้ที่มีฤทธิ์ร้อนแต่วิตามินซีสูง อย่าง ลำไย
ลิงค์ข้อมูลเพิ่มเติม
>>> มะขามป้อม <<<
แหล่งที่มาของภาพ
https://healthproductsonline.net/wp-content/uploads/2019/04/มะขามป้อม.jpg
https://medthai.com/images/2013/07/ต้นมะขามป้อม.jpg
https://medthai.com/images/2013/07/ใบมะขามป้อม.jpg
http://www.bookmuey.com/images/IndianGooseberry0004.jpg
https://prayod.com/wp-content/uploads/2019/10/มะขามป้อม.jpg
