เดือย
วงศ์ : POACEAE หรือ GRAMINEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Coix lacryma-jobi L.
ชื่อสามัญ : Adlay, Adlay millet, Job's tears
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่น ๆ : -
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : ลูกเดือยเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่มีลักษณะลำต้นเหมือนกับหญ้าทั่วไป คือ มีลำต้นทรงกลม และตั้งตรง ลำต้นเป็นไม้เนื้ออ่อน สูงประมาณ 1 - 3.5 เมตร ลำต้นเป็นข้อปล้อง มีใบแตกออกบริเวณข้อ ผิวลำต้นเรียบเป็นสีเขียวอมเทา และมีนวลขาวปกคลุม เมื่อลำต้นเริ่มตั้งต้นได้หรือมีอายุตั้งแต่ 2 เดือน แล้ว ก็จะจะแตกลำต้นหรือเหง้าเพิ่มเป็น 4 - 5 ลำต้น
ใบ : ใบลูกเดือย มีลักษณะเป็นแผ่นเรียวยาว สีเขียวสด แผ่นใบด้านล่างมีสีจางกว่า ประกอบด้วยกาบใบที่หุ้มลำต้น ถัดมาเป็นโคนใบที่เป็นหยัก และต่อมาเป็นแผ่นใบ ขนาดประมาณ 2.5 - 5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 20 - 45 เซนติเมตร ปลายใบแหลม แผ่นใบมีเส้นกลางใบชัดเจน ขอบใบเรียบ และมีความคม บาดมือได้ง่าย
ดอก : ดอกลูกเดือยแทงออกเป็นช่อตรงปลายยอดของลำต้นคล้ายกับดอกของหญ้าทั่วไป มีช่อดอกยาว 3 - 8 เซนติเมตร ดอกแบ่งเพศกันอยู่คนละดอกแต่อยู่บนช่อดอกเดียวกัน จำนวนดอกต่อประมาณ 10 - 20 ดอก หรือมากกว่า แต่ดอกทั้ง 2 ชนิด มักบานไม่พร้อมกันจึงมักทำให้มีการผสมเกสรข้ามต้นกัน
ผล : ผลของลูกเดือยจะเรียกว่า ผลปลอม เพราะมีเฉพาะเมล็ดที่อยู่ด้านใน ซึ่งจะประกอบด้วยเปลือกหุ้มเมล็ดสีน้ำตาล เปลือกหุ้มนี้ค่อนข้างบาง แต่แข็งติดกับเมล็ด ถัดมาด้านในสุดจะเป็นเมล็ดที่มีลักษณะรูปหัวใจ ซึ่งจะมีร่องเว้าตรงกลางของเมล็ด ขนาดกว้าง และยาวประมาณ 8 - 12 มิลลิเมตร
การขยายพันธุ์ : การปลูกสามารถปลูกได้ทั้งวิธีการหว่านเมล็ด และการหยอดเมล็ด แต่ทั่วไปจะใช้วิธีการหยอดเมล็ด เพราะหารหว่านจะควบคุมระยะห่างยาก และลำต้นของลูกเดือยแตกแขนงเป็นกอได้กว้าง
สรรพคุณ
- 1. เป็นอาหารบำรุงร่างกาย บำรุงกำลัง เหมาะกับผู้ป่วยในช่วงพักฟื้น เด็ก และผู้สูงวัย
- 2. ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ
- 3. ช่วยบำรุงสมอง
- 4. ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ
- 5. ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย เมื่อยล้า
- 6. ช่วยลดคอเลสเตอรอลในกระแสเลือด
- 7. ช่วยป้องกันโรคเบาหวาน
- 8. ช่วยยับยั้งสารก่อมะเร็ง ลดความเสี่ยงจากการเกิดโรคมะเร็ง
- 9. ช่วยยับยั้งการเกิดเนื้องอก
- 10. ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
- 11. ช่วยบำรุงกระดูกให้แข็งแรง ป้องกันโรคกระดูกพรุน
- 12. ช่วยแก้ร้อนใน
- 13. ช่วยแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน
- 14. ช่วยบำรุงเลือดลมให้สตรีหลังคลอดบุตร
- 15. ช่วยลดการเกิดกระช่วยลดการเกิดกระ
- 16. ช่วยบำรุงปอด ม้าม
- 17. ช่วยในการย่อยอาหารและบำรุงกระเพาะอาหาร
- 18. แก้อาการท้องร่วง ท้องเสีย
- 19. ช่วยในการขับปัสสาวะ
- 20. ช่วยบำรุงมดลูก
- 21. เหนี่ยวนำให้มีการตกไข่
- 22. แก้อาการสตรีตกขาวมากกว่าปกติ
- 23. ช่วยบำรุงไต
- 24. ป้องกันโรคเหน็บชา
- 25. ช่วยป้องกันการเกิดโรคเกาต์
- 26. แก้อาการปวดข้อ
- 27. ช่วยต้านการอักเสบ
- 28. ช่วยรักษาหูด
- 29. ช่วยต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และยีสต์
- 30. รากของลูกเดือยนำมาทำเป็นยาชงรับประทาน ขับพยาธิในเด็ก
ประโยชน์
- 1. ช่วยบำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่งสดใส
- 2. ช่วยบำรุงสายตา
- 3. ช่วยบำรุงเส้นผมให้เจริญเติบโตดีขึ้น
- 4. เพิ่มการไหลเวียนของเลือกที่ผิวหนังให้ดีขึ้น
- 5. นำมาใช้ทำอาหารได้ทั้งคาวและหวาน โดยเฉพาะอาหารประเภทที่มีแป้งและน้ำเป็นส่วนผสม
- 6. มีการนำไปแปรรูปเป็นลูกเดือยอบกรอบ ลูกเดือยเปียก เต้าทึง น้ำลูกเดือย
คำแนะนำ
- 1. หญิงตั้งครรภ์หรือหญิงที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร ให้หลีกเลี่ยงการรับประทานลูกเดือย เนื่องจากมีการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่าลูกเดือยอาจเป็นพิษต่อตัวอ่อนในครรภ์ เป็นเหตุให้มดลูกบีบตัว และเป็นอันตรายต่อการตั้งครรภ์ได้ รวมถึงยังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยหากรับประทานลูกเดือยในช่วงที่ให้นมบุตร
- 2. ผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัด ควรหยุดรับประทานลูกเดือยอย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด เพราะลูกเดือยอาจรบกวนการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดทั้งในระหว่างและหลังการผ่าตัด
- 3. ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรระมัดระวังในการรับประทานลูกเดือย โดยเฉพาะผู้ที่ต้องใช้ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด เช่น อินซูลิน ไกลพิไซด์ ไกลเบนคาไมด์ ไพโอกลิตาโซน เป็นต้น เนื่องจากลูกเดือยอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดต่ำลงมากเกินไป ดังนั้น ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานลูกเดือย เพราะอาจต้องปรับปริมาณยาและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างใกล้ชิด
ลิงค์ข้อมูลเพิ่มเติม
>>> เดือย <<<
แหล่งที่มาของภาพ
http://www.chiangtungbiz.com/uploads/medias/images/7-20.jpg
http://m-group.in.th/blog/wp-content/uploads/2018/03/Coix-lacryma-jobi-plant-300x300.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/de/Coix_lacryma-jobi1.jpg
https://simg.kapook.com/o/photow/763/kapook_world-759799.jpg
http://www.limsakdakul.com/wp-content/uploads/2015/04/IMG_6910.jpg
