เทียนเกล็ดหอย

วงศ์ : PLANTAGINACEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Plantago ovata Forssk.
ชื่อสามัญ : Psyllium Seed, Blonde Psyllium Seed, Ispaghula Seed, Psyllium Husk, Psyllium Seed Husk
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่น ๆ : ไซเลียม ฮักส์

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น : เป็นพรรณไม้ล้มลุก ลำต้นตั้งตรงมีแขนงมาก
ใบ : ใบเทียนเกล็ดหอย ใบมีลักษณะแคบยาว เป็นรูปขอบขนาน ขอบใบเรียบหรือหยัก ผิวใบมีขนนุ่ม
ดอก : ออกดอกเป็นช่อรูปทรงกระบอก ก้านยาว ดอกเป็นสีเขียวอมน้ำตาล
ผล : ผลเป็นกระเปาะแตกได้ เมล็ดมีลักษณะเป็นรูปรี รูปไข่หรือรูปไข่แกมขอบขนาน แบนคล้ายเรือ ลักษณะด้านนอกนูนด้านในเว้า ผิวมันลื่นเรียบไม่มีขน เมล็ดเป็นสีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอมชมพู มีขนาดกว้างประมาณ 1.1 - 1.7 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 2.2 - 3.1 มิลลิเมตร เปลือกเมล็ดจะพองตัวเป็นเมือกเมื่อถูกความชื้น ผงจากเมล็ดจะเป็นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลอมชมพู มีรสร้อน ขม และหอม เมื่อถูกน้ำจะพองตัวเป็นเมือกเหมือนเมล็ดแมงลัก ลักษณะเมื่อเป็นผง มีสีน้ำตาลปนชมพูอ่อน ๆ มีกลิ่นอ่อนๆ ไม่มีรสเป็นเมือกเมล็ดแป้งหายากมากรูปร่างค่อนข้างกลมมีทั้งเดี่ยวและหมู่เส้นผ่าศูนย์กลางเมล็ดเฉลี่ย 8 ไมครอน
การขยายพันธุ์ : โดยการเพาะเมล็ด และหน่อเล็กๆ การปลูกและการดูแล เทียนเกล็ดหอยเป็นไม้ล้มลุก เมื่อปลูกแล้ว จะมีการแตกหน่อเป็นจำนวนมากจึงอยู่ได้นาน วิธีการปลูกโดยการนำหน่อลงปลูกบนแปลงที่เตรียมไว้โดยการขุดดิน ย่อยดิน ใส่ปุ๋ยคอกผสมกับดินคลุกเคล้าให้เข้ากัน ยกร่อง ขุดหลุมลึกประมาณ 10 ซม. นำหน่อลงปลูก กลบดิน รดน้ำ ระยะปลูกประมาณ 15 x 20 ซม. หรือปลูกลงกระถาง

สรรพคุณ

1. เมล็ดมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงโลหิต แก้โลหิตจาง (เมล็ด)

2. ใช้เป็นยาบำรุงกำลังและเส้นเอ็น (เมล็ด)

3. ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน โดยส่วนที่เป็น psyllium fiber จะทำหน้าที่ในการดูดซับน้ำตาลจากทางเดินทางอาหารไม่ให้เข้าสู่กระแสเลือด (เมล็ด)

4. ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ลดไขมันในเลือด ลดการอุดตันของหลอดเลือด (เมล็ด)

5. ใช้เป็นยาแก้ลมวิงเวียน หน้ามืดตาลาย แก้ลมขึ้นเบื้องสูง (เมล็ด)

6. ช่วยแก้คลื่นเหียน (เมล็ด)

7. ช่วยขับเสมหะ (เมล็ด)

8. เมล็ดมีสรรพคุณเป็นยาแก้บิดเรื้อรัง (เมล็ด)

9. เมล็ดนำมาแช่กับน้ำให้พองตัวแล้วใช้ดื่ม จะช่วยทำให้อุจจาระลื่นและเป็นยาระบายชนิดเพิ่มกากอาหาร (เมล็ด)

10. ในประเทศอินเดียจะใช้เป็นยาแก้ท้องเดิน แก้บิด แก้โรคเกี่ยวกับไต ระงับพิษ แก้การอักเสบของเยื่ออ่อนภายใน (เมล็ด)

11. ช่วยแก้อาการชาตามปลายมือปลายเท้าเนื่องจากเลือดเดินไม่สะดวก (เมล็ด)

12. ช่วยแก้มือเท้าเย็น (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)

13. ใบมีสรรพคุณเป็นยาแก้อาการปวดเส้นเอ็น (ใบ)

14. เมล็ดเทียนเกล็ดหอยจัดอยู่ในเครื่องยาไทยที่เรียกว่า “พิกัดเทียน” (อยู่ในพิกัดเทียนทั้ง 9) ซึ่งพิกัดเทียนจะประกอบไปด้วย “พิกัดเทียนทั้ง 5” (เทียนขาว, เทียนดำ, เทียนแดง เทียนข้าวเปลือก และเทียนตาตั๊กแตน), “พิกัดเทียนทั้ง 7” (เพิ่มเทียนสัตตบุษย์ และเทียนเยาวพาณี), และ “พิกัดเทียนทั้ง 9” (เพิ่มเทียนเกล็ดหอย และเทียนตากบ) มีสรรพคุณโดยรวม คือ เป็นยาบำรุงโลหิต แก้อาเจียน ช่วยขับลม ขับเสมหะ แก้นิ่ว แก้ระดูขาว แก้แพ้ท้อง แก้อาการท้องผูก และใช้ตำรับยาหอม (เมล็ด)

15. เมล็ดเทียนเกล็ดหอยยังจัดอยู่ในกลุ่มยารักษาอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต (แก้ลม) โดยปรากฏอยู่ในตำรับ “ยาหอมเทพจิตร” และตำรับ “ยาหอมนวโกฐ” ซึ่งมีส่วนประกอบของเทียนเกล็ดหอยอยู่ในพิกัดเทียนทั้ง 9 ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ อีกในตำรับ โดยเป็นตำรับยาที่มีสรรพคุณในการแก้ลมวิงเวียน หน้ามืดตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียนอาเจียน แก้ลมจุกแน่นในท้อง (เมล็ด)

ประโยชน์

1. สปาสูตรหน้าใสด้วยเทียนเกล็ดหอย ให้ใช้น้ำเทียนเกล็ดหอย 2 ส่วน (ให้เอาผงเทียนเกล็ดหอยมาแช่ด้วยน้ำร้อนคนไปเรื่อย ๆ จนพอง แล้วค่อยนำมาใช้), น้ำแตงกวา 5 ส่วน (ปอกเปลือกออกคั้นเอาแต่น้ำ), นมสด 2 ส่วน, น้ำมะเขือเทศ 1 ส่วน, และน้ำมะนาว 5 หยด ขั้นตอนแรกให้เอานมสดและน้ำมะนาวมาผสมให้เข้ากันก่อน แล้วจึงค่อยเอาส่วนผสมอื่น ๆ เติมลงไป คนให้เข้ากันจนเหนียว แล้วนำมาใช้พอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 10 - 15 นาที ก่อนล้างออกก็ให้ขัดเบา ๆ แล้วล้างออกด้วยน้ำอุ่น และใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำเย็นปิดรูขุมขนตามเป็นอันเสร็จ

2. สปาสูตรหน้าขาวใสเด้งด้วยเทียนเกล็ดหอย ให้ใช้เทียนเกล็ดหอย 1 ส่วน, น้ำมะเขือเทศ 3 ส่วน, น้ำแตงกว่า 3 ส่วน และผงไข่มุกแท้ (ข้อมูลไม่ได้ระบุสัดส่วนไว้) นำทั้งหมดมาผสมและคนให้เข้ากัน ใช้พอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 10 - 15 นาที แล้วจึงล้างออก

3. สปาสูตรบำรุงผิวหน้าแห้งด้วยเทียนเกล็ดหอย ให้ใช้เทียนเกล็ดหอย (ข้อมูลไม่ได้ระบุสัดส่วนไว้), น้ำมะเขือเทศ 5 ส่วน, โยเกิร์ต 2 ส่วน (เลือกใช้รสธรรมชาติ), และนมสด 1 ส่วน วิธีทำให้น้ำเทียนเกล็ดหอย น้ำมะเขือเทศ และนมสด มาคนให้เข้ากันก่อน แล้วจึงค่อยเติมโยเกิร์ตลงไป คนส่วนผสมทั้งหมดให้เข้ากันอีกครั้ง แล้วนำมาใช้พอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 10 - 15 นาที แล้วจึงล้างออก

4. สปาสูตรลดหน้ามันด้วยเทียนเกล็ดหอย ให้ใช้เทียนเกล็ดหอย 1 ส่วน, น้ำแตงกวา 4 ส่วน, และน้ำฝรั่ง น้ำสับปะรด หรือน้ำแอปเปิ้ล 2 ส่วน (เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง) นำส่วนผสมทั้งหมดมาผสมและคนให้เข้ากัน ใช้พอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 10 - 15 นาที แล้วจึงล้างออก

5. สปาสูตรรักษาฝ้าด้วยเทียนเกล็ดหอย ให้ใช้เทียนเกล็ดหอย 1 ส่วน, น้ำหัวไชเท้า 4 ส่วน, น้ำแตงกวา 1 ส่วน และน้ำมะเขือเทศ 1 ส่วน นำส่วนผสมทั้งหมดมาคนให้เข้ากัน แล้วนำมาใช้พอกเฉพาะบริเวณที่เป็นฝ้าเท่านั้น (สูตรนี้ห้ามโดนแดด จึงควรใช้เฉพาะตอนกลางคืนหรือก่อนเข้านอนเท่านั้น)

คำแนะนำ

1. การใช้เมล็ดตาม ให้นำเมล็ดแก่แห้งมาแช่ในน้ำให้พองตัว แล้วดื่ม ขนาดที่ใช้ประมาณ 7.5 กรัม ส่วนการใช้ตาม ผู้ใหญ่ให้ใช้เมล็ดครั้งละ 5 - 10 กรัม วันละ 3 ครั้ง ส่วนเด็กให้ใช้เมล็ดเพียงครั้งละ 3 กรัม วันละ 3 ครั้ง โดยนำมาแช่ในน้ำอุ่นให้เมล็ดพองตัวเต็มที่ก่อนแล้วจึงค่อยรับประทาน

2. ห้ามใช้สมุนไพรชนิดนี้ในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของทางเดินอาหาร เช่น การบีบตัวผิดปกติ มีการผ่าตัดทางเดินอาหาร ผู้ป่วยลำไส้อุดตัน นอกจากนี้การใช้เทียนเกล็ดหอยก็อาจทำให้เกิดอาการแพ้หลังจากรับประทานเมล็ดได้ และการรับประทานเมล็ดก่อนอาหารจะทำให้ไม่อยากอาหาร อาจทำให้เกิดภาวะขาดอาหารได้

ลิงค์ข้อมูลเพิ่มเติม

>>> เทียนเกล็ดหอย <<<

---

---

แหล่งที่มาของภาพ
https://www.punjaputa.com/images/secret/pic/hot/34.jpg
https://medthai.com/images/2014/12/ต้นเทียนเกล็ดหอย.jpg
https://medthai.com/images/2014/12/ใบเทียนเกล็ดหอย.jpg
https://medthai.com/images/2014/12/ดอกเทียนเกล็ดหอย.jpg
https://medthai.com/images/2014/12/เมล็ดเทียนเกล็ดหอย.jpg